Novedades en el género Schinus (Anacardiaceae): delimitación de Schinus polygama y descripcion de una nueva especie, Schinus talampaya

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.31055/1851.2372.v56.n2.31297

Palabras clave:

Anacardiaceae, Argentina, espinescente, hojas simples, Schinus, taxonomía

Resumen

Introducción y objetivos: Históricamente Schinus polygama (Anacardiaceae), un taxón de taxonomía compleja y confusa, fue considerado de manera errónea como una especie con una muy amplia distribución en el Cono Sur americano. Este trabajo pretende delimitar S. polígama; describir una nueva especie, Schinus talampaya, confundida con S. polygama y S. longifolia y delimitar para ambas la distribución geográfica y biogeográfica en la Argentina. 

M&M: Se revisaron colecciones de herbarios nacionales e internacionales y nuevos ejemplares coleccionados. Se consultaron protólogos y trabajos taxonómicos específicos.

Resultados: Se delimitó a S. polygama y se describe una nueva especie: Schinus talampaya, diferenciada por la forma y tamaño de las hojas, tipo y longitud de la inflorescencia, número de flores por nudo, longitud del pedicelo y su distribución geográfica. El análisis de la distribución geográfica permitió verificar que en la Argentina S. polygama está restringida a la provincia de Mendoza, mientras S. talampaya crece en las provincias de La Rioja y San Juan. Se proveen fotografías, una ilustración, una tabla morfológica comparativa, una clave para las especies afines y un mapa de distribución. Se discute la posición taxonómica de ambos taxones en las secciones del género. 

Conclusiones: Las evidentes diferencias morfológicas entre Schinus polygama y S. talampaya permitieron ubicar estas dos especies en diferentes secciones: Duvaua y Pilifera respectivamente. La nueva especie aporta a la variabilidad morfológica de la Sección Pilifera, lo que supone una redefinición de las características morfológicas del grupo y por ende su circunscripción taxonómica en el contexto de la sistemática infragenérica.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Biografía del autor/a

Mariela Fabbroni, Universidad Nacional de Salta.

Facultad de Ciencias Naturales. Cátedra de Plantas Vasculares.

Citas

AMBROSETTI, J. A. 1972. Especies interesantes en la ordenación de la cuenca Papagallos, I. Deserta 2: 207-237.

ARECHAVALETA, J. 1901. Flora Uruguaya. XXXI Anacardiáceas. Anales Mus. Nac. Montevideo 3(7): 294-301.

BARBOZA, G. E., J. J. CANTERO, F. E. CHIARINI, J. CHIAPELLA, S. FREIRE, C. O. NUÑEZ, V. PALCHETTI & L. ARIZA ESPINAR. 2016. Vascular plants of Sierra de Famatina (La Rioja, Argentina): an analysis of its biodiversity. Phytotaxa 248: 1-123 http://dx.doi.org/10.11646/phytotaxa.248.1.1

BARKLEY, F. A. 1944. Schinus L. Brittonia 5(2): 160-198.

BARKLEY, F. A. 1957. A study of Schinus L. Lilloa 28: 5-110.

BURCKHARDT, D. & Y. BASSET. 2000. The jumping plant-lice (Hemiptera, Psylloidea) associated with Schinus (Anacardiaceae): systematics, biogeography and host plant relationships. J. Nat. Hist. 34: 57-155. https://doi.org/10.1080/002229300299688

CABRERA, A. L. 1938. Revisión de las Anacardiáceas Austroamericanas. Rev. Mus. La Plata, Bot. 2: 3-64.

CABRERA, A. L. 1976. Regiones Fitogeográficas de la República Argentina. Enciclopedia Argentina de Agricultura y Jardinería, 2ª ed. ACME, Buenos Aires.

CABRERA, A. L. & A. WILLINK. 1973. Biogeografía de América Latina. Monografías de la OEA, Serie de Biología, Washington DC.

CAVANILLES, A. J. 1794. Icones et Descriptiones Plantarum, quae aut sponte in Hispania crescunt. In: aut in hórtis hospitantur, vol. 3. pp. 20-21.

CORPORACIÓN CULTIVA. 2018. Informe de avance N°6: Proyecto Reforestación Parque Cerros de Renca. Plan de compensación de emisiones y material particulado resuspendido mediante la creación y mantención de áreas verdes para cumplimiento de RCA 346/2006. Renca, Chile.

CORTEZ-ECHEVERRÍA, J. 2016. Guías de campo de Fray Jorge. Tomo II. Flora: Bosque y Matorral Semiárido. Centro de Estudios Avanzados en Zonas Áridas (CEAZA). La Serena, Chile.

DAMASCENO, F. C., K. P. PRIMIERI, J. L. GONÇALVES & C. ALCARAZ. 2010. Changes in the volatile organic profile of Schinus polygamus (Anacardiaceae) and Baccharis spicata (Asteraceae) induced by galling psyllids. J. Brazil Chem. Soc. 21: 556-563. https://doi.org/10.1590/S0103-50532010000300023

de CANDOLLE, A.P. 1825. Prodomus systematis naturalis regni vegetabilis. Pars secunda. Paris: Treuttel & Wiirtz, Paris.

DEMAIO, P., U. O. KARLIN & M. MEDINA. 2002. Árboles Nativos del Centro de Argentina. L.O.L.A., Buenos Aires.

DEMAIO, P., U. O. KARLIN & M. MEDINA. 2015. Árboles Nativos de Argentina: Centro y Cuyo. Ecoval Ediciones, Córdoba.

DIAS, G. D., B. G. FERREIRA, G. R. P. MOREIRA & R. M. S. ISAIAS. 2013a. Developmental pathway from leaves to galls induced by a sap-feeding insect on Schinus polygamus (Cav.) Cabrera (Anacardiaceae). An. Acad. Bras. Cienc. 85: 187-200. https://doi.org/10.1590/S0001-37652013000100010

DIAS, G. G., G. R. P. MOREIRA, B. G. FERREIRA & R. M. S. ISAIAS. 2013b. Why do the galls induced by Calophya duvauae Scott on Schinus polygamus (Cav.) Cabrera (Anacardiaceae) change color? Biochem Syst Ecol. 48: 111-122. http://dx.doi.org/10.1016/j.bse.2012.12.013

ENGLER, H. G. A. 1876. Anacardiaceae. En: MARTIUS, C. F. P. VON & A.W. EICHLER (eds.), Flora brasiliensis 12: 367-418.

ERAZO, S., C. DELPORTE, R. NEGRETE, R. GARCÍA, M. ZALDÍVAR, G. ITURRA, G., E. CABALLERO, J. L. LÓPEZ & N. BACKHOUSE. 2006. Constituents and biological activities of Schinus polygamus. J. Ethnopharmacol. 107: 395-400.

https://doi.org/10.1016/j.jep.2006.03.028

FLEIG, M. 1985. Análise da variação foliar de Schinus polygamus (Cav.) Cabrera (Anacardiaceae). Iheringia 33: 3-16.

FRENGUELLI, J. 1937. Investigaciones geológicas en la zona salteña del valle de Santa María. Ed. Coni, Buenos Aires.

GARILLETI, R. 1993. Herbarium cavanillesianum seu enumeratio plantarum exsiccatarum aliquo modo ad novitates cavanillesianas pertinentium, quae in Horti Regii Matritensis atque Londinensis Societatis Linnaeanae herbariis asservantur. Fontqueria 38: 6-248.

GUEDES GARCÍA, L. M., N. AGUILERA, B. G. FERREIRA, J. BECERRA, V. HERNÁNDEZ & R. M. S. ISAIAS. 2018. Anatomical and phenological implications of the relationship between Schinus polygama (Cav.) (Cabrera) (Anacardiaceae) and the galling insect Calophya rubra (Blanchard) (Hemiptera: Psylloidea). Plant Biology 20: 507-515. https://doi.org/10.1111/plb.12696

HOFFMANN, A. 1995. Flora silvestre de Chile: zona central: una guía ilustrada para la identificación de las especies vegetales más frecuentes. Fundación Claudio Gay, Chile.

HUNZIKER, J. H. 1952. Las comunidades vegetales de la Cordillera de La Rioja. Rev. Invest. Agrop. 6: 167-196.

JOHNSTON, I. M. 1938. Schinus polygamus (Cav.), comb. nov. J. Arnold Arbor.19: 254-256.

KUNTH, C. S. 1824. Nova Genera et Species Plantarum 2. Ann. Sci. Nat. 2: 340-341. Paris.

MACBRIDE, J. F. 1951. Anacardiaceae. En: MACBRIDE, J. F. (ed.), Flora of Perú Bot. Ser.13 (3A/1): 238-258.

MARCHAND, N. L. 1869. Révision du groupe des Anacardiacées. Balliere, Sons, Paris.

MARTÍNEZ CARRETERO. E. 2009. Anacardiaceae Lindl. Multequina 18: 28-39.

MÉNDEZ, E. 2011. La vegetación de los altos Andes. El flanco oriental del Cordón del Portillo (Tunuyán, Mendoza, Argentina). Bol. Soc. Argent. Bot. 46: 317-353.

MORENO, N. P. 1984. Glosario Botánico Ilustrado. México. Compañía Editorial Continental, S. A. DE C. V.

MORRONE, J. J. 2004. La zona de transición sudamericana: caracterización y relevancia evolutiva. Acta Entomol. Chil. 28: 41-50.

MÚLGURA, M. E. 2003. Anacardiaceae. En: KIESLING, R. (ed.), Flora de San Juan 2: 86-90.

MUÑOZ, J. D. 1990. Anacardiaceae. En: SPICHIGER, R. & L. RAMELLA (eds.), Flora del Paraguay. Missouri Bot. Gard. & Conservatoire et Jardin Botaniques de la Ville de Geneve 14: 7-84.

MUÑOZ, J. de D. 2000. Anacardiaceae. En: HUNZIKER, A. T. (ed.), Fl. Fanerog. Argent. 65: 1-10.

ORTEGA, C. G. 1798. Novarum, aut rariorum plantarum Horti Reg. Botan. Matrit.: descriptionum decades, cum nonnullarum iconibus, 8: 102.

OYARZÁBAL, M., J. CLAVIJO, L. OAKLEY, F. BIGANZOLI, P. TOGNETTI, I. BARBERIS, H. M. MATURO, R. ARAGÓN, P. I. CAMPANELLO, D. PRADO, M. OESTERHELD & R. J. C. LEÓN. 2018. Unidades de Vegetación de la Argentina. Ecol. Austral 28: 40-63. https://doi.org/10.25260/EA.18.28.1.0.399

PEREA, M. C., G. PEDRAZA & J. LUCEROS. 2007. Relevamiento de la flora arbórea autóctona en la provincia de Catamarca. San Fernando del Valle de Catamarca, Catamarca. 1ª ed. Consejo Federal de Inversiones.

QUANTUM GIS GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM. 2018. Open Source Geospatial Foundation Project. http://qgis.osgeo.org [Acceso: 12 octubre 2020].

RODRÍGUEZ, R., J. GRAU, C. BAEZA & A. DAVIES. 2008. Lista comentada de las plantas vasculares de Los Nevados de Chillan, Chile. Gayana Bot. 65(2): 153-197.

RODRÍGUEZ, R., C. MARTICORENA, D. ALARCÓN, C. BAEZA, L. CAVIERES, V. L. FINOT, N. FUENTES, A. KIESSLING, M. MIHOC, A. PAUCHARD, E. RUIZ, P. SANCHEZ & A. MARTICORENA. 2018. Catálogo de las plantas vasculares de Chile. Gayana Bot. 75: 1-430. http://dx.doi.org/10.4067/S0717-66432018000100001

RODRIGUES, D. M., J. M. S. DE OLIVEIRA, J. E. DE ARAUJO & T. H. MARIA. 2004. Comparação de desenvolvimento inicial do rudimento seminal em Schinus terebinthifolius Raddi e Schinus polygamus (Cav.) Cabr. (Anacardiaceae). Revista de Iniciação Científica da ULBRA 3: 61-72.

ROIG, F. A. & J. A. AMBROSETTI. 1971. Investigaciones climáxicas I. Restos de un estrato arbóreo bajo de Schinus polygamus en la Precordillera de Mendoza. Deserta (2): 115-130.

RUA, G. H. 1990. Inflorescencias: bases teóricas para su análisis. Sociedad Argentina de Botánica, Buenos Aires.

SÁIZ, F. & C. NÚÑEZ. 1997. Estudio ecológico de las cecidias del género Schinus, especialmente las de hoja y de rama de S. polygamus y Schinus latifolius (Anacardiaceae) en Chile Central. Acta Entomol. Chil. 21, 39-59.

STEIBEL, P. E. & TROIANI, H. O. 2008. La identidad de Schinus fasciculatus var. arenicola y rehabilitación de S. sinuatus (Anacardiaceae). Bol. Soc. Argent. Bot. 43: 157-166.

SILVA LUZ, C. L. DA. 2017. Filogenia e sistematica de Schinus L. (Anacardiaceae), com revisão de um clado endêmico das matas nebulares andinas. Tesis Doctoral. Instituto de Biociências da Universidade de São Paulo, Brasil.

SILVA LUZ, C. L. DA, J. R. PIRANI, J. D. MITCHEL, D. DALY, N. DO VALLE CAPELLIA, D. DEMARCO, S. K. PELL & G. M. PLUNKETTD. 2019. Phylogeny of Schinus L. (Anacardiaceae) with a new infrageneric classification and insights into evolution of spinescence and floral traits. Mol. Phylogenetics Evol. 133: 302-351. https://doi.org/10.1016/j.ympev.2018.10.013

THIERS, B. Continuously updated. Index Herbariorum: A global directory of public herbaria and associated staff. New York Botanical Garden's Virtual Herbarium. http://sweetgum.nybg.org/science/ih/. [Acceso: 15 noviembre 2020].

TURLAND, N. J., J. H. WIERSEMA, F. R. BARRIE, W. GREUTER, D. L. HAWKSWORTH, P. S. HERENDEEN, S. KNAPP, W.-H. KUSBER, D.-Z. LI, K. MARHOLD, T. W. MAY, J. MCNEILL, A. M. MONRO, J. PRADO, M. J. PRICE & G. F. SMITH (eds.). 2018. Código Internacional de Nomenclatura para algas, hongos y plantas (Código de Shenzhen). Traducción al español por Greuter, W. & R. Rankin Rodríguez, Fundación Herbario Greuter, Berlín, Alemania y Universidad Técnica de Cotopaxi, Latacunga, Ecuador.

WILHELM-MÖSBACH, E. 1992. Botánica indígena de Chile. Ed. Andrés Bello, Santiago, Chile.

Descargas

Publicado

2021-05-18

Cómo citar

Fabbroni, Mariela, y María A. Zapater Cano. 2021. «Novedades En El género Schinus (Anacardiaceae): Delimitación De Schinus Polygama Y Descripcion De Una Nueva Especie, Schinus Talampaya». Boletín De La Sociedad Argentina De Botánica 56 (2). https://doi.org/10.31055/1851.2372.v56.n2.31297.

Número

Sección

Sistemática de Plantas Vasculares